Yeni Düzenlemeler Işığında HAGB Kararı
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
Sanığa verilen ceza, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adlı para cezası ise, gerekli olan koşulların varlığı halinde sanık hakkında verilecek hükmün 5 yıl süreyle geri bırakılması anlamına gelir.
Gerekli koşulların varlığı halinde denilmesinden kasıt; sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkumiyetinin bulunmaması, suç sebebiyle mağdurun uğradığı zararın giderilmesi, mahkemece sanığın tekrar suç işlemeyeceği kanaatine varılması, sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına onay vermesi halleridir.
Anayasa Mahkemesi tarafından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinde düzenlenen HAGB kararına ilişkin hüküm iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.06.2023 tarih 2022/120 E. 2023/107 K. sayılı bu iptal kararı 1 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
AYM iptal gerekçeleri arasında sanığın mahkumiyet korkusu ile kabule zorlanması, kararı istinaf etmenin mümkün olmaması, devletin kişilerin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme yükümlülüğüne engel olması, kamu görevlilerinin suç teşkil eden eylemleri bakımından cezasızlık hali doğurması, müsadere kararlarının infazına ilişkin yasal bir düzenlemenin olmaması nedenleri yer almaktadır.
Malum olunduğu üzere iptal kararları geçmişe yürümediğinden söz konusu iptal kararı sonucunda bazı boşluklar oluşmuştu. Yeni düzenlemeler ışığında 8.Yargı Paketi ile 32487 sayılı Resmi Gazete 7499 sayılı kanun 02.03.2024 tarihinde HAGB kararına ilişkin değişiklikler öngörülmüştür.
Getirilen yeni düzenleme ile tıpkı eskiden de olduğu gibi sanığa verilen ceza eğer 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebileceği sabittir. Ancak 1 Haziran 2024 tarihinden önce verilen hükümler bakımından istinaf yolu öngörülmediğinden 1 Haziran 2024 tarihine kadar verilen kararlar için sadece itiraz yoluna gidilebilecek. 1 Haziran 2024 sonrası verilen HAGB kararları için tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilecek olup istinaf ve temyiz incelemesinde usul ve esasa ilişkin inceleme yapılabilecektir.
Düzenlemeyle getirilen bir diğer yenilik de eskiden sanığın rızası bulunmadığında sanık hakkında HAGB kararı verilebilmesi mümkün değilken artık eğer koşullar var ise sanığın kabul etmemesi halinde de mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verebilecektir.
Yine daha önceki kanunda denetim süresi içinde sanığın yükümlülüklerini yerine getirememesi halinde HAGB kararı verilmesi mümkün değilken yeni kanun metninde hakimin sanığın durumunu değerlendirerek cezanın yarısına kadar belirleyebileceği bir kısmının infaz edilememesine ya da koşulların varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkumiyet hükmü kurabilecek.
