Çekişmeli Boşanma Davası

Çekişmeli boşanma, eşlerin ayrılık sürecinde tazminat, mal paylaşımı, velayet gibi hak ve yükümlülükler konusunda anlaşmazlık yaşamaları durumunda başvurulan bir yargı sürecidir. Taraflar arasında anlaşma sağlanamayan hususların dava yoluyla çözüme kavuşturulması amacıyla çekişmeli boşanma davası açılmaktadır.
Çekişmeli boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 161. maddesi ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Kanun, çekişmeli boşanma davası açılabilmesi için geçerli sebepleri belirlemiştir. Boşanma sebepleri, özel ve genel boşanma sebepleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Özel boşanma sebepleri durumunda, davacı yalnızca bu sebeplerin varlığını ispatlamak zorundadır. Karşı tarafın kusurunu ispatlaması gerekmez. Türk Medeni Kanunu’nun 161-165. maddelerinde düzenlenen özel boşanma sebepleri ispatlandığında hâkim, boşanma veya ayrılık kararı vermek zorundadır. Genel boşanma sebeplerinde ise her iki tarafın da karşı tarafın kusurunu ispatlaması gerekir. Çekişmeli boşanma sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

Özel Boşanma Sebepleri

Medeni Kanun’da özel boşanma sebepleri sınırlı bir şekilde belirlenmiştir. Bu sebepler dışında kalan durumlar için, genel boşanma sebeplerine dayanılarak çekişmeli boşanma davası açılması gerekmektedir. Özel boşanma sebeplerinin varlığı halinde davacı tarafın  karşı tarafın kusurlu olup olmadığını ispatlama zorunluluğu bulunmamaktadır.

• Zina

Eğer eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. Ancak bu dava hakkı, zina eyleminin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde ve en geç zina eyleminin üzerinden 5 yıl geçmeden kullanılmalıdır. Ayrıca, zina eylemini affeden tarafın boşanma davası açma hakkı yoktur.

• Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış

Eşlerden biri, diğerinin hayatına kastetmesi, kötü davranması ya da onur kırıcı bir şekilde davranması nedeniyle boşanma davası açabilir. Bu dava hakkı, sebebin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde ve en geç 5 yıl içinde kullanılmalıdır. Ayrıca, affeden tarafın boşanma davası açma hakkı yoktur.

• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme

Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer (alkol bağımlılığı, kumarbazlık, randevu evi işletmek) ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.

• Terk

Eğer bir eş, diğerini terk eder veya haklı sebep olmadan ortak konuta dönmezse ve bu durum altı ay sürerse, terk edilen eş boşanma davası açabilir. Hakim veya noter, terk eden eşe iki ay içinde dönmesi gerektiğini bildirir. Boşanma davası açmak için ihtar sonrası en az iki ay beklenmelidir.

• Akıl hastalığı

Eğer eşlerden biri akıl hastalığı nedeniyle ortak yaşam çekilmez hale gelirse ve hastalığın geçmesi mümkün olmadığı resmi sağlık raporuyla belirlenirse, bu eş boşanma davası açabilir.

Genel Boşanma Sebepleri

• Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik)

Eğer evlilik birliği, ortak yaşamı sürdüremeyecek şekilde temelinden sarsılmışsa, her iki eş de boşanma davası açabilir. Ancak, davacının kusuru daha ağırsa, davalı itiraz edebilir. Eğer bu itiraz kötüye kullanılıyorsa ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar için korunaklı bir yarar kalmamışsa, boşanmaya karar verilebilir.

• Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması (Fiili Ayrılık)

Eğer boşanma davası reddedilmiş ve karar kesinleşmişse, bir yıl içinde ortak hayat yeniden kurulamamışsa, evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır. Bu durumda, eşlerden biri boşanma davası açabilir ve boşanmaya karar verilir.

Çekişmeli Boşanma Davası Nerede Açılır?

Boşanma davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemeleri bu davalara aile mahkemesi sıfatıyla bakarlar.

Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Çekişmeli boşanma davaları genellikle 1.5-2 yıl sürmektedir.  İlk derece mahkemesinde karar verildikten sonra, taraflar istinaf başvurusunda bulunursa, süreç Bölge Adliye Mahkemesi’ne taşınır ve bu da yaklaşık 2 yıl sürebilir. İstinaf kararına karşı temyiz başvurusu yapılabilir ve bu süreç de yaklaşık 1 yıl sürebilir. Tüm bu süreçler mahkemelerin iş yoğunluğuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Çekişmeli boşanma davalarında mal paylaşımı yapılmaz. Boşanma davası sırasında yalnızca boşanma, velayet, çocukla kişisel görüşme, nafaka, tazminat ve eğer ayrılmamışsa düğünde takılan takılar hakkında karar verilir. Mal paylaşımı için ise ayrı bir dava açılması gerekir. Boşanma davası ile birlikte mal paylaşımı yapılmaz, bunun için mal rejiminin tasfiyesi (mal paylaşımı) davası açılmalıdır.
Neticede çekişmeli boşanma davası uzun yıllar sürebilir. Evliliğin sonlandırılması hem duygusal hem de hukuki olarak yıpratıcı bir süreç olsa da bu süreçte hakların korunması oldukça önemlidir. Çekişmeli boşanma davalarında hukuki destek alındığında bu sürecin çok daha kolay sonuçlanması mümkündür.